Mambo Matatu ya Kuepuka Unapokuwa Bado Kijana

Kama umewahi kusikiliza wazungumzaji wa motisha (motivational speakers) kwa muda mrefu, bila shaka utakuwa umewasikia wakisema “unaweza kuwa chochote unachotaka wakati wowote. Na ya kuwa, hakuna mtu aliye mzee sana kufanikiwa.” Wengine hutumia hadithi ya Colonel Sanders, ambaye alikua milionea akiwa na umri wa miaka 65, kutuambia kwamba unaweza kuwa chochote wakati wowote.

Naelewa. Watu wanahitaji kujiamini na kutokata tamaa, hata kama ni wazee. Lakini tukubali ukweli, hakuna mtu atakayekuandikisha kujiunga na timu ya soka ukiwa na umri wa miaka 40 na kukimbia marathon ukiwa na umri wa miaka 60. Ingawa naamini kwamba haijalishi watu ni wazee kiasi gani, bado wanaweza kuvutia ulimwengu. Pia naamini kwamba baadhi ya mambo maishani ni muhimu kufanywa ukiwa kijana. Katika makala ya leo, nataka kushiriki nawe mambo matatu ya kuepuka katika miaka yako ya 20. Mambo haya si lazima yawe ya kifedha, lakini ukijikuta ukiyafanya, unaweza kuishia kuwa maskini.

1. Kupoteza muda wako kwa mambo yasiyo na maana.

Kama kijana, popote ninapoenda, nakuwa na kitabu, iwe nakala laini au ngumu. Kwa hivyo ikiwa mtu yeyote alitaka kupoteza muda wangu au nikajikuta kwenye foleni au mkutano wa kuchosha, natafuta njia ya kusoma. Nachukia mikutano kwa sababu mingi ni kuhusu kuzungumza kwa saa nyingi kuhusu kile tunachoweza kutuma barua pepe kwa kila mtu. Natembea na vitabu hata niwapo katika usafiri wa gari au ndege, ambavyo naweza kusoma ikiwa nitajikuta mahali ambapo muda wangu unapotezwa. Ukiachana  na hili, nafuatilia kila kitu ninachofanya kwenye mtandao ili kuhakikisha ninawekeza muda wangu kwa uangalifu.

Tukubali ukweli, watu wengi ambao ni maskini, ni maskini kwa sababu hawathamini muda au kuwekeza katika mambo sahihi. Muda wako unaweza kuwa rasilimali yako kubwa au deni lako. Kulingana na Ripoti ya Nielsen Total Audience Report, Mmarekani wa kawaida hutumia saa 11 za kazi kila siku akitumia aina tofauti za vyombo vya habari. Hiyo ni kama siku nzima, unajua? Kwa hivyo ni aina gani ya vyombo vya habari watu wanatumia? Tunaweza kujua hilo kwa kuangalia tovuti maarufu zaidi ulimwenguni, tovuti za ponografia, mitandao ya kijamii, habari, na blogu za burudani. Ikiwa ningekuwa na nafasi ya kurudisha miaka nyuma, ningekuwa na azimio la kutopoteza hata dakika moja ya maisha yangu kutoka umri wa miaka 19 hadi miaka 30. Hii ni kwa sababu katika miaka yako ya 20 una ulimwengu kwenye kiganja chako. Unaweza kuota ndoto na kuzifuatilia. Una kila kitu unachohitaji. Ikiwemo afya, ari, na nguvu. Kupoteza muda wako kwa umbea, mabishano yasiyo na maana, mitandao ya kijamii kupita kiasi, au filamu za TV na burudani ni deni kubwa zaidi la maisha yako.

1. Kutegemea sana wengine.

Nina rafiki ambaye sasa ana umri wa miaka 37. Alipokuwa na miaka 35 nilikuwa na mazungumzo naye, ambayo yalimalizika kwa mimi kumuuliza ni vitabu vingapi amewahi kusoma kuhusu pesa. Niliuliza swali hilo kwa sababu yeye kila mara analalamika kuhusu serikali ya nchi yetu na jinsi serikali inavyohusika na kila kitu kibaya na fedha zake. Nilivunjika moyo rafiki yangu aliponiambia kwamba hajawahi kusoma kitabu chochote kuhusu pesa, kwa hivyo mwanaume wa miaka 35 hana pesa na anafikiri mtu mwingine ndiye anayehusika na hilo, hata kama hajawahi kusoma kitabu kimoja kuhusu elimu ya kifedha. Sijui labda hili ni tatizo la kimataifa, lakini karibu kila mtu ninayemjua kawaida humlaumu mwingine kwa matatizo yake. Kutegemea sana watu wengine ni kupoteza muda wako na maisha yako na ni deni. Sijawahi kuona mtu yeyote aliyekuwa tajiri au aliyefanikiwa kwa sababu watu wengine walimsaidia. Usinielewe vibaya, sote tunahitaji mtu wa kutuamini na hata kuwa malaika wetu. Lakini msaada wa nje unaweza tu kukufanya uwe tajiri au kufanikiwa baada ya wewe kuamua na kuweka juhudi za kufanikiwa ikiwa watakuja au la.

Kwa mfano, serikali ya nchi yangu ilikuja na sera kadhaa miaka michache iliyopita, ambazo ziliishia kusaidia biashara yangu kupata pesa zaidi. Lakini hatukuwa tunasubiri au kutegemea hilo. Kwa hivyo ikiwa haingekuja, ningekuwa bado huko nje nikijaribu kujua jinsi ya kupata pesa hata hivyo. Sasa kwa kuwa wewe ni kijana, utajifanyia neema kubwa kwa kujitegemea sana mwenyewe na kidogo kuwategemea watu wengine, ikiwa ni pamoja na serikali. Ndiyo, lazima ujifunze jinsi ya kushirikiana na kushirikiana na watu wengine juu ya jinsi ya kupata mtaji na kupata watu wa kusaidia ndoto zako. Lakini ikiwa unategemea kabisa msaada wowote wa nje ili kufanikiwa, unaharibu tu hisia zako.

• Kufanya kazi kwa bidii sana kwa ajili ya digrii na pesa.

Hapa kuna vishawishi viwili vikubwa kwa kila kijana. Digrii na pesa. Kila mtu anakwambia kwamba digrii yako ya chuo kikuu ndiyo uwekezaji muhimu zaidi wa maisha yako. Pia walikuambia kwamba kupata pesa nyingi katika kazi ni muhimu sana. Tatizo la digrii ni kwamba ikiwa unaenda shule kuipata na hupati kitu kingine chochote kutoka shuleni, umepata hasara rafiki yangu. Badala yake, ikiwa uko shuleni, zingatia kujenga mahusiano, jaribu uongozi ikiwa shule yako inaruhusu, na ushiriki katika mambo mengi ambayo yanakufanya uelewe wanadamu vizuri zaidi. Ikiwa kazi yako haikupi chochote isipokuwa pesa, labda uko kwenye kazi isiyo sahihi. Wakati wa kufanya kazi kwa ajili ya pesa pekee kama mwanaume wa miaka 50 inaweza kuwa chaguo pekee ulilonalo. Katika miaka yako ya 20, unapaswa kufanya kazi ili kujifunza na kukua.

Mfano wa hili ni ikiwa una nafasi ya kufanya kazi na kampuni mbili. Moja ni kampuni ya mabilioni ya dola kama Facebook na moja ni kampuni ya ubunifu. Watu wengi watachagua kampuni ya mabilioni ya dola kwa sababu wanaweza kulipwa zaidi. Lakini hapa kuna jambo, kampuni kubwa zinakufanya kuwa mashine inayosimamia mfumo. Wakati kampuni ndogo zinakuruhusu kuona jinsi mambo yanavyojengwa, jinsi shauku inavyoongoza watu kupata mafanikio, jinsi maamuzi muhimu yanavyofanywa na hata kukupa fursa za kukua na kampuni.

Fikiria watu kama vile Steve Ballmer na Tim Cook. Wao ni mamilionea leo hii kwa sababu walijiunga na kampuni walizofanyia kazi wakati zilikuwa bado changa. Hoja ninayotoa hapa ni hii, kwenda shule kwa ajili ya digrii au kuchukua kazi kulipia madeni wakati bado kijana ni upotevu mkubwa. Badala yake, unapaswa kujifunza na kupata ujuzi muhimu ambao unaweza kukufanya uwe tajiri kwa muda mrefu. Kupoteza muda muhimu kwa mambo madogo ni deni kwa sababu itakuumiza na kuharibu maisha yako. Kutegemea sana wengine, serikali na mambo ya nje na kidogo kutoka kwako ni deni ambalo litakufanya ushindwe maishani. Kwenda shule kwa ajili ya digrii pekee na kupata kazi kwa ajili ya pesa pekee ni deni kwa muda mrefu kwa sababu unataka kujifunza kile unachopaswa na hautafanikiwa kwa muda mrefu. Kutoka Elimika Fasta Academy, “Jifunze kwa Shauku, Ishi kwa Kusudi.” #PAMOJATUNASHINDA